რუსულენოვანი BBC-ს მიერ აღნიშნული ინფორმაციის გადამოწმების შედეგად გაირკვა, რომ მასალა ყალბმა ვებ-გვერდმა გაავრცელა, რომელიც ბრიტანული Guardian-ის იმიტაციას წარმოადგენდა, ხოლო ჯონ სკარლეტის „ინტერვიუ“ მთლიანად გამოგონილი იყო. საგანგებოდ შექმნილი ვებ-გვერდი ბრიტა ნული The Guardian-ის ვიზუალის იდენტური იყო, ხოლო url ბმული რეალური The Guardian –ის url-სგან მხოლოდ ერთი ლათინური ასო - i - თი განსხვავდებოდა. ამ შემთხვევაში გამოყენებულია დეფლექციური წყაროს მოდელი, როცა პირველწყაროს დამალვა და დასავლური მედია ბრენდის გამოყენება იმ მიზნით ხდება, რომ ინფორმაციამ მეტი ლეგიტიმაცია შეიძინოს და ინფორმაციის მიმღები მას იმ მედიუმის სარედაქციო მასალად აღიქვას, რომლის სახელითაც ის ვრცელდება.

ევროპის ადამიანის უფლებათა სასამართლო (ECHR) საქმეებს ინდივიდუალური საჩივრის საფუძველზე, ქვეყნების წინააღმდეგ განიხილავს. მსგავსი გადაწყვეტილება ECHR-ის საქმეების კატალოგში არ იძებნება და მედიით გავრცელებული ეს ინფორმაცია ECHR-მაც უარყო.

ის, რომ პირველწყარო იტალიური გამოცემაა, მისი სანდოობის გარანტია ვერ იქნება, რადგან დეფლექციური წყაროს მოდელი დროებითი მიზნებისთვის ვებ-გვერდების შექმნის პრაქტიკასაც გულისხმობს. მას შემდეგ, რაც ნათლობის აკრძალვის შესახებ ამბავი სოციალურ ქსელებში ვირუსულად გავრცელდა, იტალიური “პირველწყარო” გაუქმდა და ის ხელმისაწვდომი აღარ არის.

2009 წელს რუსეთის საპატრიარქოს ვებ-გვერდზე პატრიარქ კირილისა და რუსეთის იუსტიციის მინისტრს შორის შეხვედრის ამსახველი ფოტო გამოქვეყნდა. 2012 წელს რუსმა ბლოგერებმა აღმოაჩინეს, რომ ფოტო დამუშავებული იყო: პატრიარქ კირილს მაჯაზე საათი არ ეკეთა მაშინ, როდესაც მაგიდაზე საათის ანარეკლი აშკარად ჩანდა. ავთენტურ ფოტოზე პატრიარქ კირილს შვეიცარიული ბრენდ Breguet-ის ძვირადღირებული, $30 000-იანი საათი ეკეთა. ბლოგერების მიერ ამ ფაქტის გამოვლენის შემდეგ, ფოტოს დამუშავების გამო, საპატრიარქომ ბოდიში მოიხადა და ვებ-გვერდზე ორიგინალი ფოტო დააბრუნდა.

1945 წლის 2 მაისს ფოტოგრაფმა ევგენი ხალდეიმ ჯარისკაცების მიერ რაიხსტაგზე საბჭოთა დროშის აღმართვის სცენა დადგა. მოსკოვში დაბრუნებისა და სცენის ამსახველი ფოტოს დეტალურად დათვალიერების შემდეგ საბჭოთა ხელმძღვანელობამ აღმოაჩინა, რომ ფოტოზე ერთ-ერთ ჯარისკაცს ორივე მაჯაზე საათი ეკეთა, რაც მის სავარაუდო მარადიორობაზე მიუთითებდა. ხალდეის ფოტო დაამუშავებინეს: გარდა იმისა, რომ ჯარისკაცის მაჯიდან საათი წაიშალა, ფოტოგრაფმა სიმძაფრის მიზნით ფონად კვამლიც გაამუქა. დამუშავებული ფოტო მალევე ჟურნალ "ოგონიოკ"-ში დაიბეჭდა და სსრკ-სთვის ე.წ. "სამამულო ომში" გამარჯვების სიმბოლოდ იქცა.

მცდარი დილემის ანუ შავ-თეთრი აზროვნების ტექნიკა მხოლოდ ორი ალტერნატივის დასახვას და ერთ-ერთისათვის უპირატესობის მინიჭებას გულისხმობს.

კონტრბრალდებები (Whataboutism) არის ტექნიკა, რომელიც ბრალდებებზე ან რთულ საკითხებზე პასუხის გაცემის ნაცვლად ან საპირისპირო ბრალდებებს აყენებს ან სხვა საკითხზე გადააქვს აქცენტი, რაც არასწორი შედარებებისა და მანიპულაციური მორალური მსჯელობების გზით კრიტიკის ობიექტიდან ყურადღების გადატანას ან/და ამ ობიექტის გამართლებას ცდილობს.

აღნიშნული ფოტო Reuters-ის ფოტო რეპორტიორის დავით მძინარაშვილის მიერ გორში, 2008 წლის 9 აგვისტოს არის გადაღებული.

ფოტოს მენამონაცემებით შესაძლებელია, დაადგინოთ მისი გადაღების ადგილი, თარიღი, საათი, კამერის მიმართულება და სხვა დეტალები. ამ მიზნით გამოიყენეთ Jeffrey's Image Metadata Viewer -ის პროგრამა. ამისათვის უნდა გამოიყენოთ მხოლოდ ორიგინალი და ციფრული მატარებლებით გადაღებული ფოტო.

ე.წ. ისლამური სახელმწიფოს პროპაგანდა ტრადიციულ კომუნიკიაციის მოდელზე (გამგზავნი-მიმღები) მეტად რეკრუტირების მიზნით პირისპირ კომუნიკაციის მოდელს ანიჭებს უპირატესობას. სხვა მხრივ, რუსულ პროპაგანდასა და ისლამური სახელმწიფოს პროპაგანდას ბევრი საერთო მახასიათებელი აქვთ, მათ შორისაა ინფორმაციის და რელიგიის ირაღად გამოყენება, შიშის დათესვა, საზოგადოების პოლარიზება და დასავლეთის ზეწოლის შესახებ კონსპირაციების გავრცელება.

პროპაგანდისტული პლატფორმები სატირულ-იუმორისტული გამოცემების გამოგონილ ამბებს ხშირად რეალურ ინფორმაციად ასაღებენ. მუმიის გაუპატიურების შესახებ ინფორმაცია თავდაპირველად სატირულ-იუმორისტულმა გამოცემა World News Internet Report-მა გამოაქვეყნა. გამოცემის მისიის განაცხადში აღნიშნულია, რომ მათი ყველა პერსონაჟი, თუნდაც ისინი რეალური ადამიანები იყვენენ, გამოგონილია. ქართულმა გამოცემამ ეს პუბლიკაცია, როგორც რეალური ამბავი, ისე გააშუქა. დეტალური ინფორმაცია, Geworld-ის ფოტომანიპულაციები და დეზინფორმაცია მუმიის გაუპატიურების შესახებ: https://bit.ly/2QoZIBL

რეალური ამბები:

1. 1979 წელს საჰარას უდაბნოში თოვლი მოვიდა: https://bit.ly/2PGkAHL
2. ნასვამ ქურდს მოსკოვთან ახლოს სახლის ქურდობის დროს ჩაეძინა: https://bit.ly/2DrRshE
3. რუსმა სამხედროებმა მფრინავი ეკლესია გამოიგონეს: https://bit.ly/2STecvd